روانشناسی بورس و عوامل موثر بر رفتار معامله گران (بخش ۳)

روانشناسی بورس : عامل اصلی موفقیت در بازار سرمایه

همان طور که بازار های مالی از جمله بازار بورس ایران می توانند باعث چند برابر کردن سرمایه و افزایش سود آوری باشد؛ به همان نسبت  نیز می تواند باعث از بین رفتن سرمایه در مدتی کوتاه شود. به همین جهت روانشناسی بازار بورس و سایر بازارهای مالی و شناخت رفتار سرمایه گذاران از عوامل اصلی موفقیت در این بازارها به حساب می آید. 

در بخش قبل در خصوص ۸ عامل اثرگذار بر معاملات سرمایه گذاران و اثرات روانشناسی آن ۸ عامل بر رفتار سرمایه گذاران صحبت کردیم. در این بخش نیز قصد داریم در خصوص ۳ عامل موثر دیگر بر روانشناسی بازار بورس صحبت کنیم.

 

عوامل موثر در روانشناسی بورس

 

۹- در معاملات صبور باشید

از دیگر عوامل موثر در روانشناسی بورس صبر کردن در بازار های مالی است .متاسفانه در بازار بورس بسیاری از افراد هستند که با این تفکر وارد بازار می شوند که می توانند ره صد ساله را یک شبه بروند و پول هنگفتی را در مدت زمانی کم بدست آورند و شاید می خواهند ناکامی های مالی خود را در زمینه های دیگر اینجا جبران نمایند.همین تفکر و دید  غلط اولیه باعث می شود که ذهن معامله گر دیگر صبور نباشد و با اندکی منفی شدن سهم خریداری شده،آنرا با ضرر بفروشد و همین رویه را نیز ادامه می دهد تا جایی که می بیند بخش زیادی از سرمایه اولیه خود را ازدست داده است.این مطلب را باید عرض کنم که خوشبختانه یا متاسفانه بازار بورس ،جای یک شبه پولدار شدن نیست و علاوه بر چهار عنصر اولیه که در ابتدای مقاله گفته شد ، باید صبر هم پیشه کرد و از همان ابتدای خرید با تعیین یک مدت زمان مشخص  جهت نگهداری سهم ، ذهن را مهیا و آماده ی صبر کرد.

 

 

رویه ی غلط دیگری که بسیاری از معامله گران دارند این است که  بدون تعیین حد سود و ضرر سهمی را می خرند وبا اینکه هرروز سهمشان افت قیمت بیشتری پیدا می کند بی دلیل صبر می کنند و حد ضرری هم برای سهم خریداری شده قرار نمیدهند. در مقابل اگر اندکی وارد سود شدند اقدام به فروش عجولانه می کنند. به عبارت دیگر اینگونه افراد در ضرر بسیار صبور و در رسیدن به سود بسیار عجول هستند.سرمایه ی این افراد به سرعت در حال از بین رفتن هست زیرا در صد ضررشان خیلی بیشتر از درصد سودشان است.ذهن خودتان را طوری عادت بدهید که بر عکس رویه بالا عمل کرده تا برآیند سود و ضررتان، سود باشد.

 

 ۱۰- رفتار توده ای یا گله ای عمل کردن

دهمین عامل موثر در روانشناسی بورس رفتار گله ای می باشد. متاسفانه یک عادت غلطی که در رفتار مردم جامعه ی ما به خصوص اکثر فعالین بازار مشاهده می شود  توده ای یا گله ای عمل کردن است.مثلا تا وقتی که قیمت دلار و سکه طلا ، در حباب منفی  و مناسب باشد کسی به فکر خرید آن نیست اما کافی است کمی تقاضا برای خرید آن زیاد شود.می بینید همین مردم ساعت ها در صف های طویل منتظر هستند تا مثلا دلار را در قیمت های خیلی بالاتر خریداری کنند. به این نحوه عملکرد، رفتار گله ای  می گویند. در واقع این صف نشینی سال هاست در ذهن مردم ما جا افتاده است.

در بازار بورس هم وضعیت به همین منوال است. درصد بالایی از فعالین بازار وقتی سهمی در قیمت های ارزنده و منفی باشد از خرید آن اجتناب می کنند اما به محض اینکه در صف خرید قفل شد در صف خرید می نشینند به امید آنکه بتوانند تعدادی از آن را بخرند. عاملی که باعث می شود افراد به این شکل عمل کنند پیروی از احساسات آنی به جای منطق است. وقتی افراد می بینند همه به دنبال خرید یک سهم هستند ذهن انسان به این سمت می رود که حتما خبری در راه هست  که به این شکل همه به دنبال آن هستند، غافل از اینکه همه دقیقا همین فکر را می کنند و این باعث به وجود آمدن موج خرید می شود. البته سفته بازانی هستند که عامل اصلی تحریک و مسیر دادن به این موج هستند. تنها راه مقابله هم استفاده از تحلیل و محاسبه قیمت ذاتی آن سهم یا آن کالایی است که همه به دنبالش هستند.

 

 

۱۱-اعتیاد به معامله های پی در پی یا overtrading

یازدهمین عامل اثر گذار بر روانشناسی بورس تعدد معاملات می باشد. خرید و فروش پی در پی یک دیگر از خطراتی است که ذهن معامله گر را می تواند تخریب کند.بعضی از معامله گران به ابن امر عادت کرده اند که باید هر روز معامله کنند چه با ضرر و چه با سود.مثلا یک سهمی را می خرند و وقتی می بینند چند روزی حرکت رو به بالایی نمی کند با اینکه حد ضرری هم برایشان فعال نشده است دست به فروش هیجانی آن با ضرر می زنند و وارد سهم دیگری می شوند.در این موارد باید فکر خودتان را به این سوال معطوف کنید که هدف شما از معامله در بورس چیست؟ آیا سود رساندن به خودتان هدف است یا با معاملات مکرر و پرداخت کارمزد می خواهید سود بیشتری به کارگزارتان برسانید؟؟اگر پاسخ این سوال که کاملا هم مشخص است را مدام با خود تکرار کنید یقینا دیگر این چنین معاملاتی نخواهید داشت.

 

ادامه دارد…

 

نویسنده: امیرحسین حقیقتی

مدرس و تحلیلگر کارگزاری اگاه (شعبه شیراز)

 

———————————————————————————–

پیشنهاد می کنم مقالات زیر را هم حتما مطالعه کنید.

تابلوخوانی بازار- معاملات بلوکی

چگونه با میانگین متحرک در بازار معامله کنیم

روانشناسی بازار بورس و عوامل موثر بر رفتار معامله گران (بخش۲)

روانشناسی بازار بورس و رفتار معامله گران

روانشناسی بازار بورس دارای اهمیت فراوانی می باشد چرا که همان طور که بازار های مالی از جمله بازار بورس ایران می توانند باعث چند برابر کردن سرمایه و افزایش سود آوری باشد؛ به همان نسبت  نیز می تواند باعث از بین رفتن سرمایه در مدتی کوتاه شود. به همین جهت روانشناسی بازار بورس و سایر بازارهای مالی و شناخت رفتار سرمایه گذاران از عوامل اصلی موفقیت در این بازارها به حساب می آید. 

در بخش قبل در خصوص ۴ عامل اثرگذار بر معاملات سرمایه گذاران و اثرات روانشناسی آن ۴ عامل بر رفتار سرمایه گذاران صحبت کردیم. در این بخش نیز قصد داریم در خصوص ۴ عامل موثر دیگر بر روانشناسی بازار بورس صحبت کنیم.

 

عوامل اثرگذار بر روانشناسی بازار بورس

۵- تاثیر خبرهای خوب و بد

پنجمین عامل موثر بر روانشناسی بازار بورس و رفتار معامله گران تاثیر خبرهای خوب و بد بر بازار سرمایه می باشد. همیشه افراد سود جو در همه زمینه های اقتصادی سعی داشته اند تا با سوء استفاده از احساسات و هیجانات افراد دیگر  به نفع خود بهره برداری کنند.در بازار بورس ایران نیز این موضوع به کرات مشاهده گردیده است. ذهن معامله گری که از دانش و تجربه کافی برخودار نیست بیشتر آماده پذیرش اخبار جمعی و گسترده ای است که توسط سفته بازان و بازیگردانان سهام مختلف از طرق گوناگون (کانال های تلگرامی-سایت ها و….) منتشر می شود.

در مباحث روانشناسی بورس تجربه ثابت کرده است که سهمی که در قیمتی ارزنده و به اصطلاح کف قیمتی است و شاید اخبار خوبی در آینده از سهم به بازار مخابره شود که هنوز عموم فعالین بازار از آن خبر ندارند،اخبار منفی زیاد غیر منطقی همراه با بزرگنمایی توسط سفته بازان و یا بازیگردانان، برای جمع آوری تعداد بیشتری از سهم به نفع خودشان،در بازار منتشر می شود و این اخبار منفی باعث می شود که سهامداران بی تجربه بر اساس احساسات و هیجانات سهم خود را با ضرر بفروشند. بنابراین توصیه می گردد اگر سهمی را به صورت همه جانبه و کامل مورد بررسی قرار دادید و مشکل خاصی در سهم مشاهده نکردید، و همزمان این اخبار منفی(به عنوان مثال خبر ورشکستگی سهم-بدهکاری مالیاتی زیاد- فسخ قراردادهای مهم و…)در مورد سهم زیاد شنیدید سهام خود را نگهداری کنید و در صورت ریسک پذیری به تعداد سهام خود نیز اضافه کنید.

 

عکس این موضوع زمانی اتفاق می افتد که سهمی از لحاظ قیمتی رشد زیادی کرده است و اخبار مثبت غیر منطقی زیادی در مورد آن در بازار به صورت غیر رسمی منتشر می شود. در این زمان اگر سهم را از قبل دارید بهتر است به فکر فروش و ذخیره سود باشید و اگر این سهم را ندارید به هیچ وجه خریدار نباشید زیرا سعی سفته بازان ویا بازیگردانان سهم بر آنست که احساسات افراد کم تجربه را برانگیخته و تشویق به خرید سهامی در قیمت های بالا بکنند که خودشان از قبل و در قیمت های پایین خریداری نموده اند.

۶-تعصب بی جا

ششمین عامل موثر بر روانشناسی بازار بورس و رفتار معامله گران تعصب بی جا می باشد. تعصب زیاد و افراطی از عواملی بوده است که در برخی از موارد باعث شده که یه نفر یا حتی یک جامعه به انحطاط و نابودی برودو از مسیر اصلی خود خارج بشود. وقتی که ذهن و فکر انسان بر روی یک مورد خاص اسیر تعصب شود ،دیگر نقاط ضعف و کاستی های آن مورد توجه او قرار نمی گیرد و همین امر باعث می شود که دچار تصمیم گیری اشتباه شود.

 

 

در بازار بورس و در مباحث روانشناسی بورس تعصب بی جا و بدون پشتوانه تحلیلی و علمی بر روی یک سهم یا گروه خاص باعث می شود که معامله گر نقایص آن سهم را نبیند (با به عبارت دیگر نمی خواهد ببیند) و همین موضوع باعث می شود که سرمایه معامله گر در مدت کوتاهی از بین برود. مثلا معامله گری که بر روی یک سهم خاص تعصب دارد، حد ضرر را رعایت نمی کند یا عوامل بنیادی که باعث تضعیف وضعیت بنیادی سهم در آینده می شود را نادیده می گیرد که این آفت بسیار بزرگی برای سرمایه او محسوب می شود.به عنوان مثال اخیرا با رشد تکنولوژی و گسترش شبکه های اجتماعی مثل تلگرام مشاهده شده است که گروه هایی در جهت حمایت سهمی خاص تشکیل می شود که فقط بر روی آن سهم تمرکز دارند که به این تعصبات بر روی آن سهم دامن می زنند.بنابراین هر چقدر از چنین فضاهایی  دور باشید ذهن شما کمتر اسیر تعصبات غیر منطقی خواهد شد.

 

۷- تفکر و دید مثبت

هفتمین عامل موثر بر روانشناسی بازار بورس و رفتار معامله گران تفکر و دید مثبت می باشد. تفکر ودید مثبت همیشه در همه ی فعالیت ها برای انسان راه گشا و کاربردی بوده است . ذهن وفکر انسان اگر در شروع انجام کاری مثبت اندیش باشد باعث می شود که انگیزه کافی به شخص داده شود و همین انگیزه باعث می شود که شخص با برنامه ریزی دقیق تر به هدف نهایی خود دست یابد.

در بازار بورس هم برای خرید یک سهم بعد از اینکه تحلیل و بررسی های کافی را در مورد آن انجام دادید با تفکر مثبت به خرید مبادرت نمایید. بارها دیده شده است که معامله گر سهمی را از همان اول به دید منفی خریداری می کند و در نهایت هم دچار زیان می شود. مثلا از همان ابتدا با خود میگوید:”من که همیشه ضرر کرده‌ام اینبار میخرم شاید سود کردم”. وقتی همین جمله‌ای که “من که همیشه ضرر کرده ام” را با قطعیت بیشتری نسبت به جمله ی بعدی که با تردید می گوید”شاید سود کردم”  را در ذهن خود القا می کند ، ضمیر ناخودآگاه معامله گر به سمت ضرر سوق پیدا می کند و باعث می شود که گرفتار تصمیمات هیجانی و ناگهانی شود که در نهایت چیزی جز ضرر عاید خود نمی کند.

 

 

۸-ترس از جا ماندن از سود

هشتمین عامل موثر بر روانشناسی بازار بورس و رفتار معامله گران ترس از جا ماندن از سود می باشد. یکی دیگر از عواملی که همیشه باعث ضرر بسیاری از فعالین بازار می شود ترس جا ماندن از رشد یک سهم است.از دیدگاه همه ی بزرگان و تحلیل گران خبره ،بازار همیشه فرصت ورود خواهد داد. بنابراین سهمی که رشد قیمتی زیادی داشته است، افزایش قیمت هر روزه آن جلو دیدگان معامله گر رژه می رود  و ذهن او به این سمت میرود که رشد این سهم پایدار و همیشگی است در صورتی که وقتی یک سهم رشد زیادی را انجام داده است، تازه به چشم فعالین عادی بازار می آید و همین باعث می شود که افراد بی تجربه سهام دیگر خود را با ضرر بفروشند و به طمع سود رویایی وارد سهم رشد یافته بشوند.شاید در ابتدای کار چند درصدی کم وارد سود شوند اما معمولا روند آن سهم به دلیل رشد زیاد عوض می شود و معامله گر تازه وارد ،دچار زیان می گردد . بنابراین احساسی عمل نکنید.

 

 

از دیگر بحث های روانشناسی بورس در خرید سهام می باشد. در طرفی دیگر افرادی هستند که سهمی را در کف قیمتی خریداری کرده اند و سهمشان رشد قیمتی خوبی داشته اما به طمع رشد بیشتر سهم را نگه می دارند در صورتی که زمان فروش و ذخیره سود است. بالاخره روند سهم عوض شده و وارد فاز نزولی می شود و معامله گر بخشی زیادی از سود خود را از دست می دهد و حتی در مواردی دیده شده که شخص زیان می کند. بنابراین همیشه این نکته طلایی را به خاطر بسپارید.”فرصت ورود همیشه است اما فرصت خروج همیشه مهیا نیست”.

شناخت و یادگیری روانشناسی بازار بورس به کسب تجربه در بازار نیاز دارد اما برخی از موارد آن را می توان از طریق آموزش روانشناسی در بورس آموخت.

 

ادامه دارد…

 

نویسنده: امیرحسین حقیقتی

مدرس و تحلیلگر کارگزاری اگاه (شعبه شیراز)

 

کتابی کاربردی در خصوص روانشناسی بازار سرمایه و تکنیک های معاملاتی در بورس

نام کتاب: سهام نخرید مگر با شناخت رفتار و روانشناسی بازار

تالیف: مهدی افضلیان

مراکز فروش:

 خرید آنلاین کتاب 

خرید تلگرامی :  پیام دهید

————————————————————————-

 شاید علاقمند باشید این مقالات را هم مطالعه کنید

روانشناسی بازار بورس و عوامل موثر بر رفتار معامله گران (بخش۱)

چگونگی طراحی سیستم معاملاتی

چرا هر سرمایه گذاری باید استراتژی معاملاتی خاص خود را داشته باشد

استراتژی معاملاتی به عنوان یک نیاز برای سرمایه گذار

در بخش های قبل در خصوص طراحی سیستم معاملاتی در بازار صحبت کردیم و گفتیم هر سرمایه گذاری قبل از اینکه وارد یک موقعیت خرید شود باید چند نکته را رعایت کند و در نهایت ۶ گام را طراحی سیستم معاملاتی عنوان کردیم. در این بخش قصد داریم در خصوص استراتژی معاملاتی هر سرمایه گذار در بازار سرمایه صحبت کنیم.

 

تعریف استراتژی معاملاتی

استراتژی معاملاتی مجموعه قوانینی می باشد که یک سرمایه گذار باید برای خود داشته باشد تا بتواند در بازار سرمایه موفق عمل کند و مهم تر از داشتن استراتژی معاملاتی؛ پایبندی به آن می باشد یعنی سرمایه گذار باید بتواند به استراتژی تدوین شده پایبند باشد و هیچگاه با توجه به شرایط پیش از آمده از آن تخطی نکند. یعنی ابتدا برنامه ریزی لازم برای تدوین یک استراتژی معاملاتی را انجام داده و سپس بر اساس آن عمل کند. پس میتوان به این نتیجه رسید که داشتن استراتژی در معاملات شرط لازم برای موفقیت می باشد ولی شرط کافی نیست و شرط کافی پایبندی به استراتژی و اجرای درست آن می باشد.

 

 

داشتن استراتژی در دنیای معامله گری

قبل از شروع صحبت در خصوص این موضوع بهتر است سوالی را مطرح کنیم. چرا همواره سرمایه گذاران در تلاش هستند تا از استراتژی معاملاتی دیگران تقلید کنند و از آن در معاملات خود استفاده کنند و آیا این درست است که از استراتژی معاملاتی دیگران در بازار استفاده کنیم؟

هر سرمایه گذاری با یک روش معاملاتی منحصر به فرد در بازار معامله می کند که با توجه به تجربه، تحقیق و روانشناسی فردی آن را بدست آورده و از آن استفاده میکند؛ بنابراین تقلید کردن از استراتژی معاملاتی دیگر سرمایه گذاران در بازار اشتباه محض می باشد ولی این موضوعی است که به وفور در بازار سرمایه شاهد آن هستیم. پس این سوال باقی می ماند که چرا بیشتر سرمایه گذاران به دنبال کپی کردن استراتژی معاملاتی سرمایه گذاران موفق در بازار هستند؟؟ اگر قرار باشد همه استراتژی های معاملاتی به موفقیت منجر شود چرا درصد بیشتری از بازار بازنده هستند و تنها درصد کمی برنده؟؟

 

 

برای داشتن معاملات موفق در بازار سرمایه باید یک سیستم معاملاتی مناسب داشت که در بخش زیر مراحل آن را تشریح میکنیم

مرحله اول: بازه زمانی خاص خود را انتخاب کنید.

مرحله دوم: روند را تشخیص دهید و از آن تایید بگیرید.

مرحله سوم: نسبت ریسک و ریوارد خود را تعیین کنید:

مرحله چهارم: مقدار سرمایه ای که قصد ورود به سهم را دارید تعیین کنید:

مرحله پنجم: نقاط ورود و خروجتان را مشخص کنید.

مرحله ششم: از سیستم استفاده کنید و با آزمون و خطا کارایی آن را افزایش دهید.

 

با بررسی موضوعات بالا میتوان به این نتیجه رسید که استراتژی معاملاتی هر شخصی منحصر به فرد است و نمی توان از استراتژی معاملاتی دیگران تقلید کرد و در معاملات آن را به کار برد. از طرفی هر سرمایه گذاری باید بداند که استراتژی معاملاتی منحصر به فرد به سادگی و راحتی به دست نمی آید و نیازمند کسب تجربه در بازارهای مالی است. معمولا ممکن است سرمایه گذار در ابتدای تدوین یک استراتژی با شکست مواجه شود ولی باید این شکست را مبنای کار قرار داد و به سادگی دلسرد نشد و با تلاش بیشتر ضعفها را برطرف کرد.

 

مختصری از کتاب ” سهام نخرید مگر با شناخت رفتار و روانشناسی بازار”

تالیف: مهدی افضلیان

  خرید آنلاین کتاب 

خرید تلگرامی با پست پیشتاز:  پیام دهید